Nhà sáng lập Theranos - Elizabeth Holmes (37 tuổi) - bị kết án bốn tội danh lừa đảo các nhà đầu tư hôm 3/1 và phải đối mặt mức án tối đa 20 năm tù cho mỗi tội danh. Theo Bloomberg, các chuyên gia pháp lý nói rằng Holmes có thể ở ít nhất ba năm tù trong những cơ sở giam giữ thuộc hệ thống hình sự liên bang dành cho tội phạm cổ cồn trắng (white-collar criminals - tội phạm không sử dụng bạo lực để thực hiện các hành vi cho mục đích lợi ích tài chính). Hiện ngày tuyên án Holmes chưa được ấn định nhưng cô được cho là sẽ kháng cáo.
Holmes có thể bị đưa đến trại tù dành cho phụ nữ ở Dublin, California - nơi các nữ diễn viên Felicity Huffman và Lori Loughlin đang thụ án vì phạm tội hối lộ, chạy trường cho con. Holmes cũng có thể bị đưa đến nhà tù tương tự ở Victorville, phía nam của bang. "Thời gian trong tù của cô ấy sẽ bị nhấn chìm bởi sự buồn chán, sự ồn ào của bạn tù và sự đơn điệu", cố vấn nhà tù Christopher Zoukis phỏng đoán về cảnh cựu CEO Theranos phải đối mặt trong tương lai.
Holmes sẽ được bao quanh bởi những nữ tù nhân phạm tội phi bạo lực như buôn bán ma túy hoặc rửa tiền. Zoukis cho biết các cơ sở này tương đối an toàn cho các tù nhân vì xung đột thể xác rất hiếm. Holmes "sẽ có một số tai tiếng vì tội ác của cô ấy nhưng tôi không nghĩ cô ấy sẽ trở thành mục tiêu bị tấn công", Zoukis nói.
Theo dự kiến, nếu Holmes bị kết án dưới 10 năm, cô sẽ đủ điều kiện vào trại giam ở Dublin, nơi không có hàng rào hoặc dây thép gai để giam giữ các tù nhân. Theo sổ tay tù nhân của cơ sở, nơi này cung cấp các khóa học đào tạo thủ công như may vá, đan lác; các môn thể thao như bóng bàn, bóng rổ và bóng chuyền; đào tạo "cho những công việc phi truyền thống như thợ sửa xe, thợ điện, thợ sửa ống nước, vận hành xe nâng và thợ sơn".
Nếu bị kết án trên 10 năm tù, Holmes có thể bị đưa vào một cơ sở giam giữ lân cận, nơi cho phép các tù nhân thời gian ra ngoài tắm nắng và các hoạt động giải trí bao gồm các bài tập pilates, vẽ tranh tường.
Dù nhận mức án nào, "đó vẫn sẽ là một cú sốc hoàn toàn với cô ấy", nhà tư vấn nhà tù Holli Coulman, người đã thụ án 13 tháng tại trại giam giữ ở Victorville, nói. Coulman bị kết án sau khi nhận tội lừa đảo vào năm 2014 khi làm việc tại Hewlett Packard Inc. Khi Coulman bị giam giữ, cô nói các tài liệu về lớp học yoga chỉ có sẵn trên các băng VCR lỗi thời và các tòa nhà "lạnh cóng cho dù bạn đi đâu". Coulman cho rằng Holmes có khả năng bị các tù nhân "mắng chửi" và các nhân viên có thể bực bội với sự giàu có trước đây của cô, sẽ tìm cách hạnh họe "ra lệnh" cho cô.
Holmes cũng phải đối diện hoàn cảnh khó khăn trong tù do ảnh hưởng của tình hình dịch Covid-19, khiến các nhà tù ở Mỹ phải cắt giảm các chuyến thăm từ phía gia đình và các hoạt động chung. Trong đó bao gồm cả việc các bữa ăn nóng bị thay thế bằng thực phẩm đóng gói. "Họ nhận được bơ đậu phộng và bánh mì mỗi ngày - hết lần này đến lần khác", Coulman nói.
Với Holmes, người sinh con hồi tháng 7 với bạn đời Billy Evans, con trai một chủ khách sạn giàu có ở California, thời gian bị giam giữ có thể ngắn hơn nhiều so với khung hình phạt cao nhất, Robert Weisberg - Giáo sư Tư pháp hình sự tại Trường Luật Stanford - nói. "Vì Holmes không có tiền án tiền sự, cô có thể nhận mức án ngắn dưới ba năm", Weisberg nói. Có thể cựu CEO Theranos sẽ được chuyển thành quản chế hoặc giam giữ tại nhà, khiến cô chỉ còn ít nhất hai năm trong trại giam liên bang. Giáo sư Weisberg nói trung bình, các bản án lừa đảo qua điện thoải chỉ khoảng hai năm.
"Thẩm phán Edward Davila, người giám sát phiên tòa xét xử nhà sáng lập Theranos kéo dài suốt ba tháng, có rất nhiều sự linh hoạt trong việc tuyên án. Davila có thể coi Holmes là một người mẹ mới sinh con và cô ấy hối hận như thế nào về tội ác mình gây ra", Weisberg nói.
Trong tù, nơi ở dành cho cựu tỷ phú sẽ đơn giản và mang tính cộng đồng. Coulman cho biết cô từng bị giam giữ trong căn phòng nhỏ, có một giường tầng cho hai tù nhân, mỗi người sẽ có một chiếc ghế và tủ đựng đồ. Holmes không xa lạ với một cuộc sống kỷ luật, theo các tài liệu được trình bày tại phiên tòa. Các ghi chú viết tay của cô từ năm 2005 đến năm 2009 mô tả thói quen thức dậy lúc 4 giờ sáng, thiền định, sau đó ăn váng sữa và chuối vào bữa sáng. Điều đó cho thấy cô ấy có thể là một tù nhân gương mẫu và có lẽ sớm thích nghi với cuộc sống trong tù. "Cô ấy sẽ đối mặt việc bị giam giữ theo cách của riêng mình, giống như cô ấy trải qua mọi thứ", Coulman nói.
Sau khi được trả tự do, Holmes bị cấm làm lãnh đạo trong một công ty đại chúng trong một thập kỷ theo thỏa thuận năm 2018 của cô về một vụ kiện dân sự do Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ đưa ra, với cáo buộc cô lừa dối các nhà đầu tư. Dù vậy, theo Bloomberg, tương lai của Holmes chưa khép lại. Nhiều giám đốc điều hành bị kết án khác đã tìm cách xây dựng lại cuộc sống sau khi ngồi tù. Nữ doanh nhân Martha Stewart vẫn tiếp thị các sản phẩm mang thương hiệu của mình sau khi ngồi tù năm tháng vì tội nói dối với nhà chức trách điều tra việc bán cổ phiếu. Vua trái phiếu một thời - Michael Milken, người đã nhận tội trốn thuế vào năm 1990 - đã trở thành một nhà từ thiện và điều hành tổ chức tư vấn của riêng mình, Viện Milken. Cựu Giám đốc điều hành Enron Corp - Jeff Skilling, người bị kết án năm 2006 vì gian lận chứng khoán và giao dịch nội gián - trở lại thương trường năm ngoái để thúc đẩy một liên doanh về năng lượng.
Elizabeth Holmes từng là một trong những tên tuổi doanh nhân khởi nghiệp đáng chú ý nhất thế giới. Cô bỏ Đại học Stanford năm 19 tuổi để khởi nghiệp với Theranos năm 2004. Để thuyết phục các nhà đầu tư, Holmes nói dối công nghệ Theranos cho ra kết quả chính xác và khả năng phân tích nhiều loại bệnh chỉ với vài giọt máu nhỏ trích ở đầu ngón tay. Những lời nói dối của Holmes bị phóng viên điều tra John Carreyrou của tờ Wall Street Journal vạch trần năm 2015. Theranos sụp đổ năm 2018.
Sơn Nam (Theo Bloomberg)