Với kinh nghiệm gần 30 năm chăm sóc bệnh nhi, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP HCM) cho rằng việc xếp hàng chen lấn nhau đến ngất xỉu, hoặc hoang mang lo lắng đến mếu máo khi không tiêm được vaccine cho trẻ tại một số điểm tiêm ở miền Bắc là hoàn toàn không đáng xảy ra.
Đồng cảm với tâm lý "chờ hoài không có vaccine để tiêm" rồi khi nghe tin có vaccine thì lập tức "truy cho bằng được", nhưng bác sĩ Khanh cho hay không ít các ông bố, bà mẹ đang hiểu chưa đúng kiến thức tiêm chủng dẫn đến tâm lý hoang mang thái quá.
Theo bác sĩ Khanh, hiện có 3 nhóm phụ huynh tỏ ra lo lắng về vấn đề tiêm chủng. Một là những phụ huynh có con chưa tiêm mũi phòng 5 trong 1 nào; hai là những phụ huynh đã tiêm được cho bé từ 1 đến 2 mũi và cuối cùng là những phụ huynh đã tiêm được 3 mũi, còn thiếu một mũi cuối cùng (mũi nhắc).
Bác sĩ Khanh cho rằng, trường hợp trẻ chưa tiêm mũi nào, việc tiêm chậm vài tuần, thậm chí từ 1 đến 2 tháng là chuyện không quá đáng lo đến mức phát hoảng. “Vaccine 5 trong 1 ngừa được 5 bệnh. Khuyến cáo của y tế dự phòng là tiêm càng sớm càng tốt nhưng điều này không có nghĩa là tiêm muộn thì không được. Trong trường hợp chưa có vaccine, phụ huynh chỉ cần chăm sóc bé kỹ hơn, tránh để bé tiếp xúc với các yếu tố gây bệnh”, bác sĩ Khanh nói.
Với những bé đã tiêm 1 hoặc 2 mũi, việc chậm tiêm các mũi kế tiếp trong ít tháng là không quá ảnh hưởng. “Đặc biệt, một số phụ huynh đã tiêm cho bé 1-2 liều vaccine trong chương trình, nay vì lo lắng vaccine trong chương trình không an toàn rồi bỏ sang tìm vaccine dịch vụ để tiêm là hoàn toàn không cần thiết”, bác sĩ Khanh khẳng định.
Việc chen lấn trong trường hợp trẻ đã tiêm xong 3 mũi, còn thiếu mũi tiêm nhắc (mũi cuối) càng không cần thiết bởi mũi này không quá quan trọng, có thể đợi đến khi nào có vaccine thì tiêm, hoặc có thể tiêm cho trẻ mũi nhắc với bất cứ vaccine nào dù khác hãng sản xuất nhưng cùng loại đều được.
“Tóm lại, tâm lý lo lắng rồi chen lấn đưa trẻ đi tiêm hoặc tìm mọi cách để truy vaccine là không nên bởi hại nhiều hơn lợi. Tâm lý này dễ khiến kẻ xấu lừa đảo, hoặc tiêm phòng ở những nơi không an toàn, hoặc tiêm với giá quá cao. Ngoài ra, việc chen lấn nhau đông đúc còn khiến trẻ dễ mang bệnh từ chính chuyện đưa trẻ đi tiêm phòng bệnh”, bác sĩ Khanh khuyến cáo.
Câu chuyện phụ huynh ngóng chờ vaccine để tiêm cho trẻ không còn lạ bởi tình hình khan hiếm vaccine 5 trong 1 (ngừa bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm màng não mủ, viêm phổi, viêm mũi họng do HIB) đã xảy ra hơn một năm nay. Tình trạng này đã khiến phụ huynh hóng nhau từng liều vaccine, nhiều người thậm chí đưa con ra nước ngoài tiêm chủng.
Hôm qua, khi Trung tâm Nghiên cứu sản xuất văcxin và sinh phẩm y tế (Polyvac) ở Hà Nội thông báo có vaccine Pentaxim 5 trong 1, hàng trăm phụ huynh đưa trẻ đến chen lấn hỗn độn xảy ra tại điểm tiêm Polyvac 182 Lương Thế Vinh. Nhiều người thậm chí ngất xỉu. Trước diễn biến phức tạp của điểm tiêm trên, Cục Y tế dự phòng cho biết sẽ tổ chức họp lãnh đạo tất cả các điểm tiêm chủng dịch vụ tại Hà Nội để bàn phương án tiêm chủng hợp lý, rút kinh nghiệm. Trước mắt ngành chỉ đạo tạm dừng tiêm để phân phối lại thời gian, tăng cường thêm điểm tiêm tránh cảnh ùn ứ chen lấn.
Theo các chuyên gia y tế dự phòng, việc khan hiếm vaccine không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà nhiều nước trên thế giới cũng lâm vào cảnh này. Nguyên nhân là do lượng vaccine sản xuất có hạn và không phải cứ đặt mua là có ngay.
"Các trung tâm tiêm chủng thường căn cứ vào lượng người tiêm trung bình của các năm trước để đặt mua cho năm sau. Tình trạng thiếu sẽ xảy ra khi bỗng dưng số lượng người đi tiêm tăng bất ngờ khiến vaccine dự tính trước không đủ cung cấp", một bác sĩ nói.
Riêng tại Việt Nam, một trong những nguyên nhân khiến vaccine dịch vụ 5 trong 1 khan hiếm là do phụ huynh lo lắng vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng không an toàn nên đổ xô tìm đến vaccine dịch vụ. Trong khi đó theo các nhà chuyên môn, vaccine Quinvaxem miễn phí là loại vaccine hoàn toàn tốt.
Thiên Chương