Sa Ná - bản người Thái nằm dưới chân núi Luốt Mu (xã Na Mèo, huyện Quan Sơn, Thanh Hoá) - vừa trải qua cơn lũ được cho là tồi tệ nhất lịch sử. "Hàng trăm năm lập bản, cha ông chúng tôi và nhiều thế hệ sau này chưa từng chứng kiến cơn đại hồng thuỷ nào tàn khốc đến thế...", trưởng bản Nguyễn Xuân Phương nói.
Dòng suối Son chạy quanh bản Sa Ná, vắt mình trên sườn núi Luốt Mu. Con suối bình thường rất ít nước, chỉ qua đầu gối, dân bản có thể lội qua lại để đi rừng hoặc về trung tâm xã Na Mèo giao thương an toàn. Người Thái ở Sa Ná còn vỡ những mảnh ruộng bậc thang, dẫn nước suối cấy lúa sinh nhai. Mùa lũ về, nước suối dâng cao hơn nhưng cũng chỉ ngang thân người và xuống nhanh.
Tuy nhiên, cơn cuồng nộ của dòng lũ ập về sáng 3/8 đã khiến nơi đây phút chốc thành bình địa. Khắp bản giờ đây chỉ còn cảnh hoang tàn, đổ nát. Cả bản có 74 nóc nhà thì hơn 30 căn bị xoá sổ, số còn lại cũng hư hỏng, chưa thể trú ngụ an toàn do bị xô vẹo.
"Mất sạch rồi, tay trắng rồi. Ông trời ơi, sao mà nghiệt ngã thế, giờ chúng tôi biết bấu víu vào đâu...", chị Vi Thị Hợp (31 tuổi) than thở. Chỉ tay về bãi đất trống cạnh con suối, chị Hợp nói đó vốn là nền căn nhà sàn cũ của gia đình. Cạnh đó là vết tích của hơn 20 căn nhà hàng xóm khác. "Lũ đã cuốn bay tất cả chỉ trong chớp mắt. Không ai muốn nhắc đến cảnh tượng đau thương ấy...", chị Hợp nức nở.
Ngồi gục bên ngôi nhà xơ xác, xáo trộn vùi trong những khúc gỗ rừng của con gái, bà Hà Thị Yến bảo, cứ mỗi lần nghĩ đến giây phút lũ ập đến, bà lại thấy rùng mình khiếp đảm. Cụ bà 80 tuổi kể, trận mưa to xối xả trút xuống bản Sa Ná suốt đêm 2/8 không dứt. Vì lớn tuổi nên bà Yến khó ngủ, cảm thấy bất an như có điềm dữ sẽ đến.
"Sáng đó, nước suối ngầu đục khác thường", cụ bà kể, cho hay khoảng hơn 7h, mực nước dâng cao gây ngập đến chân cột nhà sàn một số gia đình ven suối. Sau đó nước lại xuống nên nhiều người đến phụ giúp dọn dẹp và mang vác tài sản lên chỗ cao ráo.
Vài chục phút sau, nhiều tiếng động ù ù vang lên từ phía thượng nguồn suối Son. Chỉ trong giây lát, dòng nước hung dữ cuốn theo đất đá, cây gỗ ập về.
"Cột nước cao ngang mái nhà, kéo đến chồm lên không khác cơn sóng thần", bà Yến nhớ lại. May mắn, bà cùng con cháu kịp tháo chạy lên sườn núi lánh nạn.
Giữa thời khắc sinh tử, người trong bản cùng hò nhau chạy lên gò tha ma lưng chừng núi Luốt Mu. Nhìn về làng họ gào khóc, bất lực nhìn nhà cửa, trâu bò, vật dụng... bị dòng lũ nuốt chửng, cuốn phăng. "Chỉ trong khoảng 15 phút, một góc bản làng bị xóa sổ. Nhà con gái tôi cũng bị phá hỏng, tài sản bị cuốn trôi không còn thứ gì dùng được cả", bà Yến kể.
Trong căn nhà không còn nguyên trạng sót lại sau trận lũ, hai chị em Ngân Thị Thúy (25 tuổi) và Ngân Thị Thu (24 tuổi) ngồi ôm nhau khóc nức nở. Cơn lũ đã khiến bố mẹ của hai người mất tích. Thuý cho hay, chị em họ lấy chồng nơi khác, nghe tin bố mẹ gặp nạn đã tức tốc quay về nhưng chẳng còn gì ngoài đống đổ nát. "Có lẽ họ không còn bảo toàn được sinh mạng rồi...", Thúy lại trào nước mắt.
Người mất mát lớn nhất ở Sa Ná có lẽ là anh Hà Văn Vân (29 tuổi). Lũ đã khiến Vân cùng lúc mất đi 6 người thân gồm bố mẹ, chị gái, vợ và hai con nhỏ, đến nay vẫn chưa ai được tìm thấy.
Hai ngày nay, Vân lê chân đi khắp bờ suối Son mong tìm thấy dấu vết vợ con nhưng không có kết quả cho đến khi kiệt sức. Được hàng xóm dìu về nhà nghỉ ngơi, Vân không nói một lời, chỉ ngồi lặng im bên cửa sổ ánh mắt thi thoảng lại hướng nhìn về dòng suối Son như oán thán.
Ông Hà Văn Toan (54 tuổi, chú ruột anh Vân), cho biết Vân lập gia đình cách đây 10 năm. Vợ chồng có hai con trai là Hà Văn Quỳnh (10 tuổi) và Hà Văn Chấn (7 tuổi).
Vì hoàn cảnh khó khăn, Vân thường đi làm công nhân xa nhà. Một tháng nay, anh nghỉ việc về thăm gia đình. Sáng 2/8, Vân lại rời bản xuống thành phố Thanh Hóa làm phụ hồ nhưng chỉ một ngày sau thì nhận được hung tin. Tức tốc quay về, nhưng trước mắt anh là cảnh tượng hoang tàn, anh mất tất cả người thân và nhà cửa.
Theo ông Toan, gần 8h ngày 3/8, thấy nhà sàn của anh Vân bị nước dâng đến cầu thang nên bố mẹ và chị gái ở khu trên chạy xuống hỗ trợ di dời tài sản. "Họ đang khiêng đồ đạc thì nước từ đâu ồng ộc đổ về, cuốn cả 6 người cùng căn nhà. Tôi còn nhìn thấy có người bò lên nóc nhà sàn kêu cứu nhưng lúc đó không thể làm gì hơn", ông Toan hồi tưởng.
Trước đó sáng 3/8, mưa lớn do hoàn lưu bão Wipha làm xuất hiện lũ quét, xóa sổ hơn 30 căn nhà ở bản Sa Ná, xã Na Mèo, huyện Quan Sơn. Trong 15 người bị lũ cuốn trôi, 10 người chưa rõ tung tích. Hiện công tác cứu hộ gặp nhiều khó khăn do Sa Ná bị cô lập, nước sông Luồng rút chậm, phương tiện cơ giới chưa thể vào hiện trường.