Đầu giờ chiều, khu vực cấp phát máu của khoa Huyết học, Bệnh viện Bạch Mai không một bóng người. Một thanh niên khoảng 30 tuổi mặc áo blu trắng cho biết: "Bệnh viện đã ngừng mua bán máu cách đây vài năm. Lượng máu hiện có của bệnh viện chỉ dùng để cấp phát cho những bệnh nhân đang nằm điều trị tại bệnh viện. Muốn mua bán máu phải xuống Viện Huyết học Truyền máu Trung ương ở đường Trần Thái Tông, quận Cầu Giấy (Hà Nội)".
Phòng lấy máu của Viện Huyết học và Truyền máu TW. |
Thấy khách chủ động lên tiếng nhờ những người này tìm máu giúp người nhà đang cấp cứu, một xe ôm nhanh nhảu quảng cáo. Sau khi biết được nhu cầu, người này nói: "Nhóm máu O, lưu lượng 250 ml hiện có giá 4 - 5 triệu đồng, nếu đồng ý, sẽ gọi người mang đến cho".
Khách tỏ ý chê đắt so với giá quy định của Nhà nước, người đàn ông trên nhát gừng: "Mức giá đó là phải rồi, bây giờ làm gì có chuyện bán máu với giá vài trăm nghìn hay một triệu đồng như trước. Anh cũng nhóm máu O, nếu bán theo giá Nhà nước quy định, chỉ có người... hâm mới bán. Vài trăm nghìn chả bõ để mua đồ ăn bồi bổ".
Đến Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Phụ sản Trung ương tìm hiểu, cũng nhận được những lời giới thiệu, quảng cáo về mua, bán máu tương tự như ở Bệnh viện Bạch Mai. Ngoài ra, "cò" bán máu ở hai nơi đó còn tiết lộ, mọi giao dịch máu đều qua con đường duy nhất là phải xuống viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, những bệnh viện khác không mua, bán máu.
Tại Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, nơi được coi là đầu não về cung cấp máu cho các bệnh viện trên địa bàn Hà Nội, lực lượng "cò" mua, bán máu ở đây luôn sẵn sàng tư vấn. Một cò tên Nam tỏ ra chuyên nghiệp hỏi: "Anh cần loại máu gì, mấy đơn vị?".
Thấy vẻ mặt ngơ ngác của khách, Nam liền giảng giải: "Một đơn vị máu được tính bằng 200 - 300 ml, người nhà anh cần bao nhiêu thì cứ như vậy mà quy đổi ra đơn vị cho tiện. Một đơn vị máu O có giá 1,2 triệu đồng, lấy nhiều hơn sẽ được giảm 100.000 đồng cho từng đơn vị máu. Anh lấy một hay hai đơn vị để em gọi điện người ta đến, sau một tiếng sẽ có máu mang về".
Nam nhấn mạnh, không có giấy cần truyền máu của bệnh viện sẽ không mua được máu bởi đây là thủ tục bắt buộc.
"Anh nên đặt tiền trước để em gọi điện bảo người bán máu đến rồi vào viện làm các thủ tục. Còn anh gọi điện cho người nhà mang giấy cần truyền máu đến", Nam hướng dẫn.
Máu được bảo quản tại Viện Huyết học và Truyền máu Trung Ương trước khi cung cấp tới các bệnh viện. |
Theo Nam, mọi thủ tục liên quan tới mua bán máu đều nhờ các y bác sĩ của một viện chuyên về vấn đề này làm. Từ việc xét nghiệm trước khi lấy máu, đến quá trình lấy máu ra sao, bảo quản máu như thế nào... đều do các bác sĩ ở đó thực hiện. "Cò" này khẳng định, người mua đợi khoảng hơn 1 tiếng sẽ có máu. Tuy nhiên, qua tìm hiểu của phóng viên, quy trình lấy máu, xét nghiệm... rồi chuyển đến người cần truyền phải mất tới 6 - 7 tiếng.
Đề cập tới hiện tượng trên, anh Nguyễn Văn Hùng (Thạch Thất, Hà Nội) cho biết, cách đây gần một tháng anh đưa người nhà cấp cứu tại một bệnh viện. Trong quá trình cấp cứu, do thiếu máu nên người nhà anh được bệnh viện yêu cầu mua máu để truyền. Mặc dù đã mất tiền mua máu nhưng sau đó gia đình anh Hùng nhận được thông báo của bệnh viện yêu cầu người nhà đến lấy máu để bù vào chính số máu đã mua trên.
"Tôi không hiểu gia đình đã mất tiền mua máu sao có chuyện phải trả lại máu vào kho lưu như vậy?", anh Hùng bức xúc.
Theo Thạc sĩ Phạm Tuấn Dương, phó viện trưởng Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, Viện chưa nhận được bất kỳ thông tin phản ánh về tình trạng tiêu cực xảy ra.
"Nếu có chúng tôi sẽ kiểm tra, thắt chặt lại hệ thống quản lý và xử lý các trường hợp vi phạm. Tình trạng cò tại các bệnh viện hiện có rất nhiều, chúng tôi ý thức được vấn đề này để rút kinh nghiệm cũng như quản lý sao cho hiệu quả. Đó là phạm vi quản lý trong Viện, còn phía ngoài chúng tôi không có quyền kiểm soát, xử lý, do đó rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền cơ sở nhằm xử lý nghiêm các tình trạng cò mồi, chèo kéo người bệnh".
Cũng theo ông Dương, máu không thể dùng tại nhà được mà phải dùng trong bệnh viện hoặc phải có sự chỉ định, theo dõi của bác sĩ. Thực tế có một vài trường hợp bác sĩ chỉ định về nhà dùng nhưng do lơ là, không theo dõi dẫn đến việc bệnh nhân xảy ra biến chứng. Do đó, khi mua máu, bác sĩ sẽ phải kiểm tra lại đơn vị máu đó, truyền xong mới hết trách nhiệm.
Thạc sĩ Phạm Tuấn Dương, phó viện trưởng viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, cho biết thêm, thông thường máu khan hiếm vào dịp cuối năm (dịp Tết) và mùa hè. Riêng hè năm nay nguồn máu hiện rất dồi dào do đó khó có tiêu cực xảy ra.
Từ giữa năm 2011, viện Huyết học và Truyền máu Trung ương đã bỏ qua các khâu có nguy cơ gây tiêu cực (các khâu trung gian) bằng cách cung cấp máu trực tiếp từ nguồn (từ Viện) đến các bệnh viện. Trong đó, quy trình vận chuyển, cung cấp máu rất chặt chẽ từ chỗ nhận điện thoại, fax báo đơn vị máu cần của các bệnh viện, sau đó vào sổ theo dõi, lên mạng máy tính chọn, gom loại máu, rồi đến việc cử người đi cùng với lái xe vận chuyển máu mang đến tận cơ sở. Với quy trình chặt chẽ như vậy và đặc biệt quá trình cung cấp máu có sự tham gia liên hoàn, nhiều bộ phận với nhau tại viện sẽ giảm thấp nhất các tiêu cực.
Người Đưa Tin