Mật ong Việt được ban tổ chức London Honey Awards đánh giá cao chất lượng, hương vị, ngang hàng với các thương hiệu nổi tiếng toàn cầu như Manuka (New Zealand), Apimaye (Thổ Nhĩ Kỳ), Apia Natura Parajes (Tây Ban Nha)...

"Giải thưởng không chỉ là bước đệm cho Tracybee, mà còn mang nhiều ý nghĩa, đánh dấu bước chân đầu tiên của ngành ong Việt ở quốc tế, cho thấy triển vọng làm thương hiệu của người nuôi ong. Thế giới sẽ có cái nhìn khác, trân trọng mật ong Việt nói riêng và nông sản Việt nói chung", chị Lê Ngọc Thu Trang - CEO Tracybee - cho biết.

London Honey Awards diễn ra hồi tháng 6, nhằm tôn vinh các sản phẩm mật ong cao cấp, chất lượng trên thế giới. Tất cả thương hiệu, đơn vị sản xuất phải ghi rõ, chính xác thông tin trên nhãn, đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và sẵn sàng bán hợp pháp cho cộng đồng. Ban tổ chức sẽ yêu cầu thử nghiệm vật lý và hóa học, hợp tác với các phòng thí nghiệm lớn để xác minh dòng mật ong ấy có thực sự chất lượng và kỹ thuật tốt hay không.

Từ tháng 5/2020, gần 700 doanh nghiệp, nhà sản xuất từ 200 quốc gia nộp hồ sơ và sản phẩm cho ban tổ chức. Suốt hơn một năm, hội đồng giám khảo tiến hành phương pháp "mù" để nếm từng loại mật ong. Tức là tất cả sản phẩm đều được xé nhãn, bỏ bao bì và không còn bất kỳ đặc điểm nhận dạng nào. Các chuyên gia sẽ cấp một mã số riêng để có thể truy xuất nguồn gốc sau khi hoàn thành khâu đánh giá chất lượng, hương vị.

Các giám khảo sẽ phân tích cảm quan từng sản phẩm họ nếm thử, sau đó điền điểm số vào phiếu đánh giá. Thang điểm thể hiện rõ cảm giác thưởng thức chung, các tiêu chí bao bì, mùi, kết cấu, hương vị... Sản phẩm được đánh giá dựa trên các đặc tính riêng biệt của chúng và không cạnh tranh nhau.

Ngoài ra, hội đồng chuyên môn còn chấm điểm qua bảng phân tích và kiểm định chất lượng tại phòng thí nghiệm đạt các tiêu chuẩn bắt buộc như: chỉ tiêu hóa lý (độ ẩm sản phẩm, hàm lượng nước tối đa...), chỉ tiêu kiểm nghiệm vi sinh (TPC, tổng số nấm men...), chỉ tiêu C4 (giúp cơ quan chức năng truy xuất nguồn gốc chất ngọt Glucose và Fructose trong mật ong đến từ đâu).

Mật ong hoa chôm chôm Tracybee giành giải "Platinum" (Bạch kim), nằm trong thang điểm 95,5 đến 100. Hạng Vàng từ 85,5 đến 95; giải Bạc từ 75,5 đến 85. Cuối cùng hạng Đồng từ 65 đến 75 điểm. Ban tổ chức nhấn mạnh lần đầu mật ong Việt tham gia cuộc thi và đánh giá Tracybee có nguồn mật sạch, nguyên chất, đạt các tiêu chuẩn xuất khẩu châu Âu.

CEO Lê Ngọc Thu Trang cho biết có nhiều cuộc thi lớn cho ngành ong, nhưng London Honey Awards là sân chơi uy tín, đề cao cả hương vị lẫn chất lượng. Tiêu chí giải Bạch kim cũng rất khắt khe. Giải cao nhất trong kỳ thi quốc tế có thể mở ra bước ngoặt cho ngành ong Việt, đảm bảo mật ong được thu hoạch và chế biến đúng quy trình, thơm ngon, khác biệt.

CEO Tracybee mong quảng bá rộng rãi mật ong Việt Nam đến thế giới và tin sản phẩm Việt có chất lượng vượt trội, không thua kém quốc tế, có thể sử dụng ở cả thị trường trong nước và xuất khẩu. Chị Thu Trang lý giải trước đó, dù Việt Nam là một trong 6 nước xuất khẩu mật ong lớn, nhưng giá thành thấp vì chất lượng không thể sánh với các nước Tây Ban Nha, New Zealand, Brazil, Ethiopia...

"Tôi mong qua giải thưởng này, ngành ong Việt Nam có dịp định hướng lại. Người nuôi ong hiểu giá trị việc làm của họ mà có hướng đi đúng đắn, đồng thời chúng ta có thêm tự tin, tình yêu với mật ong nước nhà. Trong tương lai, tôi mong sản phẩm của chúng ta tạo được vị thế cao trên trường quốc tế. Từ đó, cuộc sống người nuôi ong được cải thiện, ngành ong phát triển và bảo vệ môi trường tốt hơn", chị Thu Trang nói thêm. Trước đó, mật ong hoa chôm chôm phải trải qua các vòng kiểm nghiệm chặt chẽ trước khi phân phối đến khách hàng.

Gia đình chồng CEO Thu Trang có truyền thống nuôi ong, sở hữu công ty xuất khẩu riêng. Năm 2012, khi vẫn là nhân viên ngân hàng, nghe người thân nói về thực trạng hàng kém chất lượng, không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, thường "tuồn" vào thị trường Việt Nam. Chị thấy bất công, cho rằng mọi người đều có quyền bình đẳng và người Việt phải được dùng sản phẩm tốt. Sau đó, chị quyết định nghỉ làm, bắt tay xây dựng công ty Tracybee.

Từ ngày đầu thành lập, chị vạch rõ định hướng tạo thương hiệu lớn mạnh, là niềm tự hào của người Việt, có thể cạnh tranh với các thương hiệu lớn khác trên thế giới. Giá trị cốt lõi là tạo ra những sản phẩm tốt từ loài ong, phục vụ người Việt. Đồng thời tạo lập công ty có giá trị, ở đó nhân viên và thế hệ kế thừa có nhân cách tốt, ước mơ và tài năng.

"Tôi hay phân tích nguyên nhân của mọi vấn đề và tìm giải pháp cho nó. Tôi không thích sự trì trệ, mặc kệ hay an phận. Gần 10 năm trước tôi, lúc ấy chỉ 30 tuổi, khi tham gia một buổi đào tạo của CBI Hà Lan về cách làm thương hiệu cho ngành ong Việt, tôi đã phát biểu ở những phút cuối cùng rằng: đã đến lúc chúng ta phải thay đổi ngành ong và viết nên thương hiệu mật ong Việt. Nếu chúng ta không làm, sẽ chẳng ai làm giúp cả", chị Thu Trang kể lại.

Nữ CEO nói buồn mật ong Việt gặp nhiều định kiến, bị đánh giá là hàng thứ cấp, giá xuất khẩu rất rẻ, thậm chí chỉ bằng 1/3, 1/4 giá của Ethiopia. Chị nhận định ở thị trường xuất khẩu, nhu cầu tiêu thụ mật ong ngày càng lớn và yêu cầu về chất lượng càng cao. Theo dự báo của các tổ chức châu Âu, "cung" không thể đáp ứng "cầu" trong 10 năm tới. Lý do các nước châu Á tăng dùng mật ong thay đường, lượng cung không đủ cho nhu cầu ở các nước châu Âu và Mỹ. Mặt khác, lượng đàn ong đang bị thu hẹp dần do môi trường và dịch bệnh. Nghề nuôi ong vốn vất vả nên cũng không thu hút nhiều lao động.

Trong khi ấy, nhu cầu dùng mật ong trong nước còn thấp, vì nhiều lý do gồm: người Việt chưa có thói quen dùng mật ong thay đường; chi phí cao; lòng tin của người tiêu dùng với sản phẩm sản xuất tại Việt Nam chưa cao.

"Sự thiếu trung thực của nhiều công ty trong ngành về đăng ký sản phẩm, nguồn gốc mật ong, giá cả, tiêu chuẩn chất lượng... khiến thị trường ngày càng mất lòng tin và không có định hướng phát triển. Dần dần, nhiều người có tâm lý thà bỏ thêm tiền mua mật ong nhập khẩu hơn là dùng đồ trong nước. Đây là thực trạng đáng buồn, các đơn vị kinh doanh trong nước nên suy nghĩ và thay đổi", CEO Tracybee trăn trở.

"Nếu bộ tiêu chuẩn này hoàn thiện sẽ chấm dứt tình trạng doanh nghiệp dùng mật ong kém chất lượng bán cho người dân trong nước. Kế đến, Bộ Nông nghiệp nên có hướng lan truyền về vai trò của loài ong trong việc thụ phấn, tăng mùa màng để bà con hỗ trợ người nuôi ong. Hoặc chính người nông dân sau khi hiểu đúng vai trò của ong cũng có thể tự nuôi ong để thụ phấn, góp phần tăng số lượng đàn ong cả nước, giúp cân bằng hệ sinh thái... Chúng tôi mong sớm xóa bỏ định kiến của thế giới 'mật ong Việt là hàng thứ cấp, chất lượng kém'. Lần đầu dự thi và đoạt giải thưởng cao nhất tại London Honey Awards có thể là bước đầu trên hành trình bác bỏ những thành kiến kia", CEO Thu Trang nói thêm.

Tracybee tuyển chọn nguồn mật khắt khe và kiểm soát từ khâu nuôi trồng, thu hoạch đến đóng gói, phân phối ra thị trường. Chuỗi giá trị khép kín giúp doanh nghiệp chủ động áp đặt tiêu chuẩn cao nhất lên sản phẩm của mình.

Theo đó, mật ong được nuôi trong thùng gỗ và di chuyển liên tục để đảm bảo ong có đủ thức ăn tự nhiên. Đây là mô hình nuôi ong chuyên nghiệp. Người nuôi ong hình thức này còn có một cái tên rất lãng mạn là người nuôi ong du mục. Công việc của họ rất khác với những người không chuyên, chỉ để thùng một chỗ và cho ong ăn đường.

Đến vùng có hoa và mật nhiều, tổ ong sẽ nhanh đầy mật. Để đạt chất lượng tốt nhất, người nuôi ong phải đợi tổ ong vít nắp, mật bên trong cô đặc đủ để bảo quản lâu dài, lúc ấy mới khai thác. Sau đó, mật được quay ly tâm và đóng vào từng can nhỏ đưa về nhà máy kiểm tra chất lượng.

Tại nhà máy, mật được lấy mẫu 100% nhằm kiểm định đường, hàm lượng nước và kháng sinh. Nếu không đạt chuẩn sẽ bị loại ngay. Mật chất lượng sẽ đưa vào vào bồn lọc, qua máy kiểm soát thủy phần và đưa về bồn trộn.

Tiếp đó, tất cả mật ong đạt chuẩn sẽ được trộn đều để lấy mẫu lần hai. Thành phẩm được gửi tới cơ quan thứ 3 (phòng lab, đơn vị thí nghiệm lớn tại Việt Nam hoặc Đức như Intertek, Quatest...) để kiểm tra chất lượng lần nữa. Sản phẩm vượt qua khâu này tiếp tục đưa vào bồn thành phẩm và đóng gói.

Tracybee áp dụng mọi tiêu chí của mật ong xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu. Đó cũng là cách doanh nghiệp "đòi quyền công bằng về thực phẩm cho người Việt". Khó khăn nhất họ phải đối mặt và tác động xấu đến thành phẩm là khâu thu hoạch tại trại ong. Để khắc phục điều này, đội ngũ công ty đề ra hướng dẫn cụ thể và đầu tư lại cơ sở vật chất.

Về chất lượng, CEO Thu Trang yêu cầu toàn công ty lẫn người nuôi ong tuân thủ nghiêm ngặt lệnh cấm sử dụng thuốc kháng sinh trong quá trình chăm sóc đàn ong. Lý do, có giai đoạn Việt Nam bị cấm xuất khẩu sang châu Âu vì dư lượng kháng sinh lớn trong mật ong và nguồn gốc không rõ ràng.

Về hương vị, thu mật ong sánh đặc theo từng nguồn hoa là bí quyết giúp Tracybee đạt chất lượng cao. Bên cạnh đó, mật ong được giữ mát trong suốt thời gian bảo quản, nhằm duy trì chất lượng tươi mới và tránh tăng lượng HMF, phù hợp với yêu cầu cao của thị trường châu Âu.

Sau 8 năm thành lập, doanh nghiệp có lượng lớn khách trung thành, sành mật ong và đòi hỏi cao chất lượng. Doanh thu Tracybee tăng trưởng hàng năm, từ 30% đến 50% mỗi năm. Nhờ triết lý kinh doanh riêng, đơn vị kết hợp với công ty sản xuất keo ong xanh lớn nhất thế giới, ra mắt dòng sản phẩm phòng ngừa ho, viêm họng, sát khuẩn vòm họng đang bán chạy trên thị trường.

CEO Thu Trang cho biết chuẩn bị mở thêm một nhà máy ở Bình Dương để tiếp tục nghiên cứu và phát triển các sản phẩm mới từ loài ong. Nhân sự công ty khá tinh gọn, với 30 nhân viên, không kể người nuôi ong và làm việc tại nhà máy. Sản phẩm chủ đạo của doanh nghiệp là mật ong và keo ong xanh.

Trong 5 năm tới, Tracybee tập trung xoay quanh các giá trị cốt lõi: tôn vinh loạt thực phẩm từ ong, giải quyết các vấn đề sức khỏe người dân bằng các sản phẩm tự nhiên. Doanh nghiệp cũng đặt mục tiêu trở thành nhà máy gia công và đóng gói cho các thương hiệu mật ong lớn toàn cầu, đồng thời đưa thương hiệu mật ong Việt Nam ra thị trường thế giới với hình dáng đẹp, ngon, dễ đi vào lòng người.

"Tôi có thể kể cho bạn nghe cả ngày về lợi ích của các sản phẩm từ loài ong. Tôi may mắn khi tìm thấy tình yêu với ngành khó và đặc thù này. Qua kinh nghiệm xương máu của mình, tôi muốn truyền kinh nghiệm cho bạn trẻ muốn khởi nghiệp: hãy bắt đầu bằng lý do tốt đẹp nhưng cần thực hiện nó với kiến thức sâu rộng. Bạn sẽ có bước đi vững vàng, chắc chắn và tốc độ. Tôi thiếu tốc độ nhưng vẫn may mắn luôn có lý do vững chắc và lớn lao trong tim. Đến nay, những điều ấy vẫn nguyên vẹn, là kim chỉ nam dẫn đường cho cả đội ngũ Tracybee", chị Lê Ngọc Thu Trang nói thêm

Thi Quân
Thiết kế: Tấn Nguyễn