- Chị có thể kể diễn biến kể từ lúc nhận được tin đã tìm thấy bố và cảm xúc trong những ngày ấy?
- Sau khi gia đình bạn gọi điện báo tin, tôi cần một lúc để trấn tĩnh, rồi tôi gọi điện ngay cho mẹ, lúc này mẹ tôi đang ở Đức. Mẹ tôi cũng không ngờ lại nhanh như vậy và hẹn ngày hôm sau sẽ đến thăm tôi. Cả đêm đó tôi hồi hộp không ngủ được, cứ như cô gái nhỏ lần đầu đến trường vậy.
Tôi vừa ở nước ngoài về và hôm sau là ngày nghỉ phép cuối cùng. Lẽ ra tôi phải dỡ đồ ở vali ra, giặt giũ, dọn nhà, đi chợ… nhưng tôi không có tâm trạng để làm việc gì. Buổi sáng, tôi liên lạc với chú Lubos Trần, chat với chú ấy, khoảng 14h thì có số điện thoại của bố. Mẹ thấy tôi hồi hộp quá nên xung phong nói trước: “Pavel, anh đấy à?...”. Sau đó hai người nói chuyện rất vui vẻ và khá lâu, ôn nhiều kỷ niệm xưa, cười to thành tiếng.
Điều khiến tôi ngạc nhiên là bố tôi nói tiếng Czech rất trôi chảy, cuộc nói chuyện hoàn toàn cởi mở, tự nhiên, không một chút gượng gạo. Sau đó, đến lượt tôi nói chuyện với bố và ngay lập tức tôi cảm thấy rất thân mật, gần gũi, cứ như thể chúng tôi đã quen nhau từ rất lâu. Bố đúng như tôi vẫn tưởng tượng, cũng có thể do hay hỏi mẹ về ông nên tôi hình dung về ông khá rõ.
Tôi hỏi thăm về gia đình của bố, ông nói khoảng 2 tiếng nữa em gái tôi sẽ về và tôi có thể nói chuyện với cô ấy. Sau 2 tiếng, tôi gọi lại lần nữa và nói chuyện với Kít (bố tôi và cô Liên, vợ sau của bố tôi gọi em như vậy). Kít nói tiếng Anh tốt. Ngay từ đầu, em đã nói mình và mẹ rất vui mừng và quý tôi, tôi cảm động phát khóc. Còn cảm xúc thì tôi không biết diễn tả như thế nào, vừa vui mừng, nhẹ nhõm, lâng lâng, lại vừa lo lắng, hồi hộp.
- Trước khi gọi điện cho bố chị ngại gì và điều tồi tệ nhất bạn hình dung là gì?
- Trước khi gọi điện tôi chỉ sợ không biết sẽ nói gì với bố và điều tồi tệ hơn là ông không muốn nhận tôi hay không cần biết đến sự có mặt của tôi. Tôi cũng đủ trưởng thành để chuẩn bị tinh thần nếu điều đó xảy ra. Tôi đã xác định cái chính là tôi đã đạt được mục đích, đã biết cội rễ của mình và được làm quen với người đã sinh ra mình. Tuy vậy, phải nói thêm rằng, tôi vốn có linh tính khá tốt và trong việc này. Tôi có một dự cảm tốt lành, vì vậy lo ngại trên cũng chỉ thoáng qua.
- Khi nói chuyện giữa hai bên có bị cản trở về ngôn ngữ không?
- Giữa chúng tôi rào cản ngôn ngữ gần như không có. Chúng tôi sử dụng tiếng Czech, tiếng Anh, giá như tôi biết thêm chút tiếng Việt nữa thì sẽ tốt hơn. Đôi lúc một người trong chúng tôi hơi bí từ, nhưng người kia vẫn dễ dàng hiểu ngay. Dường như chúng tôi hiểu nhau không nhất thiết phải qua ngôn ngữ, mà qua một sợi dây vô hình…
- Nhớ lại quãng thời gian dài tìm kiếm thông tin về cha mình, trở ngại lớn nhất của chị là gì?
- Trở ngại lớn nhất là tôi không có nhiều thông tin về bố, nếu có lại không chính xác như thông tin ông sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng, sau khi hồi hương ông sống ở Đà Nẵng… Sau này tôi mới biết bố sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, chỉ có vài ba năm sống ở Hải Phòng, từ Czech trở về ông cũng chỉ sống ở Hà Nội chứ không ở đâu khác. Có lẽ những người Việt đã giúp tôi cũng chỉ tập trung tìm ông ở Hải Phòng nên không hiệu quả.
Trở ngại thứ hai là tôi không nói được tiếng Việt, không có điều kiện và không đủ tự tin để về Việt Nam tìm bố. Có lẽ mọi sự sẽ dễ dàng hơn nếu tôi trực tiếp ở Việt Nam. Tuy nhiên, tôi chưa bao giờ có ý định bỏ cuộc. Ý muốn của tôi có lúc mãnh liệt, có lúc vì cuộc sống hàng ngày tạm nguôi đi, nhưng tôi biết là cuối cùng thế nào tôi cũng tìm được bố.
- Vai trò của mẹ chị thế nào trong cuộc tìm kiếm này?
- Mẹ tôi giúp tôi rất nhiều trong việc tìm bố và có thể nói rằng đó cũng là ý muốn của chính bà. Mẹ tôi sẵn sàng trả lời các câu hỏi của tôi về bố, lần cuối cùng cách đây 5 năm chúng tôi cùng ngồi bên nhau, ghi hết tất cả các thông tin về bố vào một tờ giấy, viết lại nội dung thật mạch lạc, lưu vào máy tính để gặp bất kỳ ai muốn giúp đều có thể đưa ngay.
Mẹ tôi đã nhờ các bạn bè người Czech và bác ruột tôi ở Usti nad Labem hỏi thăm về bố tôi. Trong một lần về Czech thăm gia đình, mẹ tôi đã đến tòa thị chính thành phố hỏi xem liệu bố tôi còn đăng ký hộ khẩu ở đó không, đến các ký túc xá của người Việt dán tờ rơi với nội dung tìm bố tôi, nhưng không kết quả.
Bác tôi cũng nói mặc dù sống liên tục gần 30 năm nay ở Usti nad Labem nhưng ông cũng chưa một lần nhìn thấy bố tôi. Trước đây, bố có kể cho mẹ tôi về gia đình ông ở Việt Nam nhưng mẹ tôi còn quá trẻ để ghi nhớ, chỉ sau khi tìm được bố bà mới thực sự làm quen với các cô và chú của tôi qua Facebook. Bà động viên tôi, sẵn sàng ủng hộ về tài chính và là người đầu tiên chia vui với tôi.
- Mối quan hệ của chị với những người Việt Nam thế nào?
- Ngoài gia đình ông Vũ Quốc Dũng, người đã giúp đỡ tôi rất nhiệt tình trong cuộc đoàn tụ này, tôi cũng có một người bạn Việt Nam từ ngày học phổ thông, nhưng anh ấy sinh ra và lớn lên ở đây nên chất châu Âu nhiều hơn. Ngoài ra tôi bắt quen với tất cả những ai mà tôi đoán là người Việt Nam để nhờ tìm bố.
Cách đây 2 năm, tôi cũng từng nhờ chủ quán ăn nhanh người Việt ở khu phố trung tâm nơi tôi sống. Vợ chồng anh ấy đã lấy tất cả thông tin về tôi, gửi nhờ các bạn bè giúp nhưng chưa có kết quả. Ngoài ra tôi cũng 2-3 lần bắt chuyện với những người Việt ở siêu thị nhờ giúp đỡ. Điều thú vị là ban đầu ai cũng ngạc nhiên nhưng sau đều sốt sắng nhận lời.
- Trước và sau khi tìm thấy cha, hình ảnh của quê hương Việt Nam trong chị thế nào?
- Trước đây tôi có tìm hiểu về Việt Nam, nhưng không nhiều. Sau khi tìm được bố tôi tích cực tìm hiểu trên internet về Việt Nam như văn hóa , truyền thống, lịch sử, ẩm thực, về Hà Nội, Đà Nẵng… Tôi rất muốn về Việt Nam sớm nhất có thể, nhưng còn phải giải quyết vài việc. Thật không may rằng phép của tôi năm nay đã hết. Đầu năm tôi phải đăng ký thời gian nghỉ phép với cơ quan, tôi phải làm hộ chiếu mới vì cái cũ đã gần hết hạn, tìm hiểu thủ tục xin visa, tiêm phòng… nên chưa thể nói cụ thể ngày về, nhưng kế hoạch thì đã có.
Ở Việt Nam, tôi sẽ thăm mộ ông bà nội ở Hải Phòng và Đà Nẵng, thăm chú Lubos Trần, làm quen với họ hàng bên nội, thưởng thức các món đặc sản Việt Nam và các món cô Liên nấu. Tôi rất thích món nem, vịt rán ăn với cơm, nước sốt lạc, các món có nhiều rau…Từ bây giờ đến lúc đó, tôi sẽ cố gắng học tiếng Việt và tìm hiểu kỹ về Việt Nam.
- Chị nhận thấy mình thừa hưởng những nét gì của người cha?
- Tôi có mắt đen và mái tóc dày giống bố. Mẹ tôi bảo, từ nhỏ tính tôi đã hiền lành, ít nói, kín đáo giống bố, khác hẳn mẹ tôi luôn ồn ào sôi nổi.
- Các bạn bè và đồng nghiệp người Đức nói gì khi biết tin chị đã tìm được cha?
- Họ chúc mừng tôi vì họ biết đó là mong ước từ lâu của tôi. Nhiều người phàn nàn là không thể gọi được điện cho tôi vì điện thoại lúc nào cũng bận. Một người tặng ngay cho tôi bộ sách học tiếng Việt. Vài người khác thú thực là họ chưa bao giờ tin tôi có thể tìm thấy bố và tất cả đều nói rằng đó là điều kỳ diệu. Nhân đây, tôi xin cám ơn tất cả những ai đã giúp tôi tìm được bố, những ai đã chia sẻ niềm vui với tôi.
Tùng Dương