Nguyễn Đăng Ninh
"Mất phanh".
Từ này các bạn đã nghe quá nhiều trên báo chí và nghe dồn dập gần đây. Một loạt hành khách vô tội đột nhiên lên thiên đàng trong lúc đang mơ màng ngủ hay lúc đang lướt phây trên iPhone. Họ, những hành khách vô tội ấy đột nhiên, bàng hoàng, hoảng hốt và dĩ nhiên không hiểu vì sao lại có mặt trên thiên đàng sau vài tích tắc.
Báo chí gào ầm lên nguyên nhân do mất phanh.
Viết đến đây, tôi, một cựu tài xế có thâm niên 50 năm bẻ vành rế phải đập bàn mà nói các bạn tài non. Các bạn đã, đang và sẽ tiếp tục đưa xe xuống vực và tôi, thực tình thương xót cho những nạn nhân vô tội. Trách nhiệm của tôi là phải giáo huấn các bạn để thảm cảnh như này không còn tái diễn trên xứ sở này.
Mất phanh ư?
Năm 1986, Thằng Chuối Mắn được bổ nhiệm tài chính xí nghiệp xe khách 14. Nó mới chuyển từ đoàn 12 sang. Đoàn 12 chạy lìu tìu đồng bằng sánh thế nào được đoàn 14 tinh tài già, bẻ những cung đường hiểm hóc nhất miền Tây Bắc. Chuối Mắn chạy Điện Biên chuyến thứ 2 thì lao cả xe chở 34 hành khách xuống vực. Tai nạn xảy ra cuối dốc Tòng Đậu, 18 hành khách vô tội chết oan. Nguyên nhân Thằng Chuối Mắn khai mất phanh. Một loạt nhân chứng sống sót cũng khai tương tự khi nghe bác tài gào lên là "Mất phanh rồi... ".
Hôm sau, cảnh sát giao thông kéo xe lên và kiểm tra toàn bộ hệ thống phanh trước sự chứng kiến của ban giám đốc xí nghiệp. Kết luận: Phanh hoàn hảo.
Lại mất phanh ư?
Năm 1989, Lão Đu Đủ tài già đoàn 14 vào cua đèo Pha đin. Lão nhá phanh giảm tốc để ôm cua, phanh mất hiệu lực. Không hổ danh tài già, cựu chiến binh đoàn 59. Lão cà xe vào ta luy, không hành khách nào xước da ngoại trừ thằng phụ xe người bị vo tròn như cây giò lụa. Sau đó kiểm tra lại hệ thống phanh và kết luận: Phanh hoàn hảo.
Có cần phải nhắc lại không? Phanh hoàn hảo.
Vậy thì cái gì đã thực sự xảy ra: Đơn giản thôi, hỡi các bạn tài non, các bạn thuê xe đi phượt, các bạn mới bán đất mua xế hộp, các ông giám đốc hứng chí đuổi lái xe xuống để tự bẻ. Các ông nên biết rằng lái xe đường đèo cần nhất là: Không nên dùng phanh.
Từ từ, các ông chớ ầm lên nhé. Khi đổ đèo các ông đi số một thôi, hạn chế dùng phanh đến mức tối đa. Tôi tin rằng nếu đi số một các ông chả cần gì đến phanh. Các ông có biết tại sao mất phanh thường xảy ra ở cuối đèo không? Bởi vì các ông xuống đèo quá nhanh ở số 3 hay 4, mỗi lần vào cua là lại rà phanh. Nhất là những xe chở khách nặng, rà phanh liên tục dẫn đến nóng tăm bua, trơ lì má phanh thậm chí sôi cả dầu phanh. Lúc này, cả hệ thống phanh vô tác dụng. Sự mất phanh xảy ra đột ngột và không có dấu hiệu báo trước. Tai nạn thảm khốc xảy ra. Hôm sau, cam lộ kéo xe lên và đạp thử phanh. Lúc này dĩ nhiên phanh đã nguội và họ kết luận: "Phanh hoàn hảo".