Trưởng nhóm Thanh Hoa đang dẫn trên lối vào Văn Miếu Quốc Tử Giám. |
"Đoàn làm phim" bốn người gồm MC kiêm người lên ý tưởng và trưởng nhóm Lê Thanh Hoa, đạo diễn, quay phim cùng một trợ lý. Bộ phim tài liệu về Hà Nội nhằm giới thiệu lịch sử các địa danh, nhân vật nổi tiếng ở thủ đô giúp cộng đồng người khiếm thính có cơ hội hiểu hơn về cội nguồn dân tộc. Bốn thành viên, mỗi người một nhiệm vụ cùng phối hợp ăn ý để có những khuôn hình ưng ý nhất.
Cậu sinh viên tên Phong đứng ngoài vừa làm nhiệm vụ xách đồ, vừa đọc lời để người dẫn diễn đạt lại bằng thủ ngữ. Thỉnh thoảng cậu đọc quá nhanh và không rõ khiến MC phải dừng lại để hỏi. Cứ như vậy, cảnh quay thỉnh thoảng phải tạm dừng trong ít phút trước khi cả nhóm di chuyển sang góc khác...
Trước đó, nhóm của Hoa đã kịp hoàn thành phần một về hồ Gươm. Lần đầu tiên thực hiện và quay bằng máy ảnh du lịch nên chất lượng phim không được như mong muốn. Đến lần này, nhờ sự trợ giúp của một người bạn có máy quay "xịn", Hoa yên tâm bấm máy phần hai về Văn Miếu.
Theo chân 'đoàn làm phim' ngôn ngữ ký hiệu |
Tốt nghiệp Đại học Kinh tế nhưng lại có duyên với ngôn ngữ ký hiệu, cô gái 23 tuổi mải miết theo đuổi công việc của một phiên dịch viên cho người khiếm thính từ khi ra trường, năm 2009 tới giờ. Thấy con gái tốt nghiệp đã lâu lại không chịu đi làm ổn định như bạn bè mà tối ngày "làm công tác xã hội", bố mẹ cô không khỏi suốt ruột và ngăn cản con. Họ bất ngờ khi Hoa có những người bạn... không nói mà chỉ ra dấu bằng tay tới nhà thăm cô ốm. Từ đó, ông bà "cho qua" và không nói thêm về công việc của con gái rượu nữa.
Sau lần được chỉ định làm MC của lớp học ngôn ngữ ký hiệu, Hoa bỗng đam mê và yêu thích nó. Chỉ trong vòng ba ngày học cùng thày giáo khiếm thính, cô đã có thể dẫn chương trình bằng ngôn ngữ đặc biệt này. Một tháng sau lần đầu làm quen với các ký hiệu, cô nàng đã có thể phiên dịch và nói chuyện thoải mái với người câm, điếc. Kỳ tích của cô tới giờ vẫn được cộng đồng người dùng thủ ngữ truyền tai nhau và nể phục. Do tiếp xúc hàng ngày với họ, Hoa có cơ hội khám phá một thế giới hoàn toàn khác của cộng đồng người thiệt thòi và tự hỏi "tại sao không giúp những con người đó có thêm kiến thức về cuộc sống bằng một bộ phim?".
Phong và Hoa trao đổi kịch bản trước khi đọc. |
"Khi đi với người khiếm thính, họ hay hỏi em nhiều câu liên quan tới mọi thứ xung quanh, ví dụ như rùa ở hồ Gươm tên là gì, bao nhiêu tuổi; sao lại có ngôi tháp cũ kỹ giữa hồ mà không phá đi... hay tại sao thế này, vì sao thế kia. Do bị hạn chế trong việc tiếp nhận nên người câm, điếc rất thiếu thông tin. Lúc đó, em nảy ra ý định làm phim bằng ngôn ngữ dấu hiệu để giúp họ có thêm hiểu biết về lịch sử", cựu sinh viên Đại học Kinh tế hồn nhiên chia sẻ.
Phim về Văn Miếu Quốc Tử Giám bằng ngôn ngữ ký hiệu |
52527 |
Tình yêu hồ Gươm qua ngôn ngữ dấu hiệu |
52531 |
Có ý tưởng, Hoa kêu gọi học viên là các học sinh, sinh viên và cả người đi làm đang theo học lớp thủ ngữ. Ban đầu nhóm làm phim có tới hơn chục người nhưng sau "rơi rụng" dần và cuối cùng chỉ còn hai thành viên nhiệt tình nhất, Thu Hiền, sinh viên năm nhất khoa đạo diễn, Đại học Sân khấu Điện ảnh và Hồng Phong, Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm.
Nhóm của Hoa bắt đầu trao đổi và phân công các thành viên tìm kiếm, tổng hợp thông tin về các địa danh lịch sử. Ban đầu, mỗi người một ý khi chọn lựa hình ảnh về Hà Nội nhưng cuối cùng cả nhóm thống nhất chỉ làm về những nơi tiêu biểu, trong đó có hồ Gươm. Khi đã lên kế hoạch hoành tráng, họ chợt nhớ ra mình... không có máy quay. Tận dụng máy ảnh du lịch của Hoa, nhóm bắt đầu thực hiện những khuôn hình đầu tiên của bộ phim tài liệu dài hơi.
Thu Hiền, sinh viên năm nhất khoa Đạo diễn, Đại học Sân khấu Điện ảnh, chọn góc quay cùng cộng tác viên quay phim. |
Do trong thủ ngữ không có những câu văn bay bổng hay cách nói mượt mà như người bình thường nên Hoa phải dùng cách diễn đạt ngắn gọn, xúc tích. Để kiểm tra nguồn dữ liệu thu thập được, nhóm tổng hợp và đến tận nơi những di tích hỏi cũng như đọc để chắc chắn thông tin là chính xác.
Nhớ lại lần đầu đó, Phong phì cười: "Do chưa có kinh nghiệm nên mặc dù đã đi khảo sát khu vực quanh hồ nhưng đến lúc làm thật, chúng em vẫn gặp nhiều chuyện dở khóc, dở cười. Có hôm đang quay, một chị tự dưng nhảy vào mời mua bánh hay đôi cô dâu, chú rể hồn nhiên đứng cạnh đòi chụp ảnh. Nhiều khi đứng đợi mãi không ngớt khách để quay...".
Chàng sinh viên năm hai nhí nhảnh kể lại những kỷ niệm vui trong lần ở Hồ Gươm. Ngoài việc giới thiệu hồ Hoàn Kiếm có gì, nhóm còn quay một số địa điểm ăn uống nổi tiếng gần đó. "Hôm quay ở phở Thìn, một bạn trong nhóm phải vào ăn thật, cả hội mon men theo sau và lén lút ghi hình những người khách trong đó. Đang quay, một anh phát hiện và bọn em phải xóa đoạn ấy đi", Phong hào hứng nhớ lại.
Với Phong, cậu tham gia làm phim với chị Hoa vì muốn học hỏi thêm vốn từ cũng như cách phiên dịch. Ngoài ra, cậu cho rằng đây là việc làm ý nghĩa đồng thời cũng là cơ hội để hiểu hơn những con người mà cậu đang đam mê ngôn ngữ của họ.
Sau khi hoàn thành phần một và gửi cho cộng đồng người khiếm thính, phim của nhóm nhận được nhiều phản hồi tích cực. "Họ rất thích và háo hức xem. Một số bạn bè cũng góp ý cho em khi lên hình nên như thế nào. Em cũng trao đổi với các thày giáo là người khiếm thính về một số từ khó để thống nhất cách sử dụng dấu hiệu", Hoa cho biết thêm.
Cả ba thành viên cùng xem lại những khuôn hình vừa thực hiện. |
Một người xem xong clip giới thiệu phim này trên Youtube đã gọi điện cho Hoa tình nguyện giúp nhóm có những hình ảnh đẹp bằng chiếc máy HD đời cao của anh. Ba "nhà làm phim" phấn khởi bắt tay làm phần hai về Văn Miếu và từ đó anh cũng trở thành quay phim chính của nhóm. Hoa phụ trách phần kịch bản, làm MC do có nhiều kinh nghiệm từ những lần đi dịch và dẫn chương trình từ trước. Hiền đảm nhiệm khâu chọn cảnh quay vì có con mắt "nhà nghề". Nữ đạo diễn tương lai đó nhiệt tình chạy khắp khu vực Văn Miếu để lựa chọn những góc quay đẹp nhất. Cô nàng tâm sự, kịch bản quay chỉ cần làm trong một đêm. "Khi đi khảo sát đã ghi nhớ trong đầu mọi vị trí nên lúc viết chỉ cần tưởng tượng ra", Hiền nói.
Hôm đi quay ở Văn Miếu, thày giáo khiếm thính Sơn cũng có mặt để hỗ trợ nhóm khi cần thiết. Những lúc giải lao, bốn thày trò lại chuyện trò với nhau bằng tay. Người qua lại không hiểu họ nói gì, chỉ thấy khuôn mặt bốn người lúc nhăn nhó, lúc lại giãn ra vui vẻ. Khi được hỏi về kế hoạch tiếp theo sau dự án phim về Hà Nội, trưởng nhóm Thanh Hoa tiết lộ, sắp tới họ sẽ là làng gốm Bát Tràng.
Bài và ảnh: Bình Minh